БИРГИ: 5 мың жылдық тарихы бар ауыл

5 мың жылдық тарихымен және бірегей архитектуралық құрылымымен әлем назар аударатын Бирги Біріккен Ұлттар Ұйымының Дүниежүзілік Туристік Ұйымының (UNWTO) «3 жылдағы ең жақсы туристік ауылдар тізіміне» енді. Бирги Түркиядағы Сакария Таракли мен Невшехир Мұстафапашадан кейін осы тізімге енген 3-ші ауыл болды.

Біріккен Ұлттар Ұйымының Дүниежүзілік туристік ұйымы (UNWTO) әлемнің түкпір-түкпірінен көрнекті ауылдық туристік бағыттарды біріктіретін 2022 жылғы ең жақсы туристік ауылдардың тізімін жариялады. Әлемнің бес аймағындағы 32 елден 18 бағытты қамтитын Измирдің Одемиш қаласындағы Түркияның Бирги ауылы инновациялар мен тұрақты дамуға деген ұмтылысының арқасында тізімге енді. «Үздік туристік ауылдардың тізімі» туризмді дамудың қайнар көзі ретінде және бизнес пен кірістің жаңа мүмкіндіктері ретінде қарастырады. Сонымен қатар қауымдастық құндылықтары мен өнімдерін қорғайтын және насихаттайтын ауылдық жерлерді қамтиды. Тізімде Тұрақты даму мақсаттарына сәйкес туризмді дамытуға арналған бағыттарға ерекше көңіл бөлінеді. Ол барлық жергілікті және шетелдік қонақтарды таң қалдырады… Батыс Эгейдегі Түркияның ең құнарлы бассейндерінің ортасында салынған Бирги ағашпен көмкерілген тас төселген көшелері, дәстүрлі үйлері және 12-ші ғасырдан қалған сәулет құрылымдарымен Эгейдің көрікті жерлерінің бірі саналады. ЮНЕСКО-ның дүниежүзілік мұралары тізіміне енген Измирдегі Өдемиш аймағынан небәрі 7 шақырым жерде Бирги, Эфес, жеміс шараптарымен танымал Ширинже және Измирдің Кушадасы, Сеферихисар, Чешме және Алачаты сияқты демалыс орындарына жақындығы жергілікті және шетелдік туристерді тартады. Келушілерді сүйкімді келбетімен баурап алатын Биргидің де біздің эрамызға дейінгі 3000 жылдарға дейінгі терең тарихы бар. Фригия, Лидия, Парсы, Пергамон, Рим және Византия империяларының билігінде болған ауыл Анадолы князьдіктері кезінде Айдыноғлұл ар княздігінің астанасы қызметін атқарды. 1426 жылы Османлы жерінің құрамына енген Бирги 17 ғасырға дейін әкімшілік және мәдени орталық ретінде қызметін жалғастырды.

Бирги ауылы – ашық аспан астындағы қызықты мұражай

Ежелгі өркениеттің тарихи жәдігерлері көп Бирги Анадолы князьдіктері мен Осман империясы дәуірлеріне жататын тарихи қабірлер, медреселер, мешіттер, субұрқақтар, моншалар, кітапханалар мен мешіттерімен ерекшеленеді. Ресми тіркелген 200-ден астам жәдігер бар ауыл қызықты ашық аспан астындағы мұражай ретінде тартымды. Анадолы бейлік дәуіріндегі Улу мешіті (Айдиноғлұ Мехмет бей мешіті), 18 ғасыр азаматтық сәулет өнерінің ең керемет үлгілері – Чакырага сарайы, Имам Биргиви мазары, Сандикоглу сарайы, Дервисаг мешіті және Умм Сұлтан Шах мазары. Біргидегі міндетті түрде көретін ғимараттардың бірі. 1996 жылы SIT аймағы деп жарияланған және қорғауға алынған бірінші ауыл болған Бирги 2012 жылы тас үйлері мен тарихи ғимараттарымен ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мәдени мұралар уақытша тізіміне кіре алды. Монументалды құрылымдарымен қатар, табиғаты мен ерекше хош иісімен назар аударатын бағыт Cittaslow (Тыныш қала) желісіне қосылу үшін де жұмыс істеуде. Сіз Бирги көшелерін аралауды ұнатсаңыз, мұнда өткеннен бүгінге дейін сақталған көптеген ғимараттар бар, сонымен қатар сіз тарихи шынарлардың астында шынайы ауыл дәмханаларында тұрғындармен ашық-жарқын әңгімелесіп, олардан көп нәрсе үйрене аласыз.

Биргидің дәмі бөлек

Бирги тарихи және табиғи сұлулықтарымен қатар, дәмді хош иістерімен Эгей аймағын сәнін келтіреді. Табиғаты тамаша аймақтың ауылшаруашылық байлығы өңірдің асханасынан да көрінеді. Биргиде денсаулыққа пайдалы әрі табиғи зәйтүн майы, жүзімдіктер, әртүрлі жабайы шөптер мен теңіз өнімдерімен назар аударатын Эгей асханасының ең ерекше дәмін татуға болады. Биргидегі дәмді тағамдар мыналар: табиғи өнімдерден тұратын әйгілі Эгей таңғы асы, тауық еті мен тауық суынан жасалған кеспеілген сорпа, органикалық шөптер мен салаттар, майланған кешкек, фарш қосылған нан, асқабақтың толтырылған гүлдер, ауылдағы ескі тас пештерде бірнеше күн кептіру арқылы дайындалған бесмет, «Өдеміш» картопынан жасалған картоп тағамдары және Боздағның қарымен қара тұт шырынын араластырыпдайындалатын қар халвасы.