ЖАҢА ОҚУ ЖЫЛЫ ҚАРСАҢЫНДА

Әні-міне дегенше Білім күніне де санаулы күндер қалды. Жаңа оқу жылы басталар уақытта қала, аудан орталықтарындағы базарларда ұзын-сонар кезек пен көлік кептелістері қарбаласып жатыр. Қызығушылықпен 1 оқушыны мектепке дайындау үшін қанша қаржы жұмсалатынын білу мақсатында базардағы бағаларды сұрастырсам, 1-сынып оқушысына арналған костюм 18-23 мың теңгенің аралығында екен. Ал жейде мен рюкзактың арзаны 6 мың теңгеден басталады.

Мектептерде көмекке зәру түрлі санаттағы отбасылар бар. Қазіргі ақуалға сәйкес көкейімдегі «жағдайы төмен, 5-6 баласы мектепке баратын ата-аналар баласын қалай жаңа оқу жылына дайындап жатыр екен?» деген сұрақ маза бермеді. Кейін есіме әлеуметтік осал топтағы отбасыларға арналған мемлекеттен берілетін акцияның бары есіме түсті. «Ол қаржы шынымен отбасылардың қалтасына көмек болды ма?» деген сауалмен туған жерім Ақсу ауданына қарасты Білім бөлімімен сұхбат жүргізуді ұйғардым.
Ақсу ауданы бойынша білім бөлімінің басшысы Айдынбек Жексенбаевтың айтуынша, ауданда түрлі санаттағы 42 білім беру ұйымы жұмыс жасайды.
– Бүгінде жаңа оқу жылына деген жұмыс жоспарлары қарқынды жүзеге асуда. Аудан бойынша арнайы әлеуметтік топтарға жататын 3030 балаға мектеп формасы мен оқу құралдарын алу үшін жалпыға бірдей міндетті білім беру қорынан 83 млн. 210 мың теңге (әр балаға 46 228 теңгеден) көлемінде қаржы аударылды. Ағымдағы жылдың шілде айында 1800 баланың ата- анасының жеке шоттарына 46 228 теңгеден аударылды. 1 тамыздан 30 қыркүйекке дейін «Мектепке жол» жалпы республикалық қайырымдылық акциясы әлі жүзеге асатын болады. Мектеп формасы, оқу құралдарын қажет ететін  1230 балаға көмек көрсету үшін аудан, ауыл әкімдігі, депутаттар, мекемелер, білім беру ұйымдары, тәуелсіз меценаттар мен кәсіпкерлерді тарту арқылы жұмыстар жалғасып жатыр, — дегенді айтты Айдынбек Құмарбекұлы.

АУЫЛ МЕКТЕПТЕРІНІҢ ДАЙЫНДЫҒЫ

Мән-жайды толық білу мақ-сатында, ауданның Қарашілік округіне қарасты қос мектептегі жағдайды бағамдау мақсатында директорлармен де сөйлесіп қайттық.
Жалпы ауыл мектептеріндегі мұғалімдер мен оқушылардың санын, 1-сыныпқа баратын бүлдіршіндердің өсімін, білім беру сапасын, аталған көмекке қол жеткізген балалардың бар жоғын білу мақсатында бірнеше сұрақ қойдық.
Сағакүрес негізгі орта мектебінің директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары Бақытгүл Биммұханбетованың айтуынша:
– Биылғы оқу жылында «Сағакүрес негізгі орта мектебі, мектепке дейінгі шағын орталығымен» білім ордасы жалпы 99 оқушыға білім беруді көздеп отыр. Балаларға 28 мұғалім мен 2 тәрбиеші білім мен тәрбие беруде. Сондай-ақ, мектепте 16 кіші қызметкер еңбек етуде. Ұстаздар құрамында 8 педагог-зерттеуші, 5 педагог-сарапшы, 5 педагог-модератор бар. Жалпы педагогтардың сапалық деңгейі 43,3 пайызды құрайды.
Биыл 1-сыныпқа 8 оқушы қабылданды. Оның 4-і қыз, 4-і ұл бала. Өкінішке қарай, бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда төмен. Қазіргі уақытта мектепке уақытша дефектолог маманы және ағылшын тілі пәнінің мұғалімі (0,5 бірлікпен) қажет болып отыр.
«Мектепке жол» акциясы аясында аз қамтылған, толық емес отбасыдан шыққан, көп балалы және тұрмыс жағдайы төмен 10 балаға көмек көрсетілді. Оларға жалпы құны 234 мың теңгеге киім-кешек, оқу құралдары және спорттық киімдер алынды. Аталған қайырымдылық ісіне ауылдық әкімшіліктің бас маманы Жандос Қалиахметов, ауыл имамы Әбіхалық Оразбек, жеке кәсіпкерлер Сүйеніш Қасымов пен Ерболат Каримов демеушілік көрсетті, — дегенді айтты.
Ал «Төлеген Тоқтаров» атындағы орта мектебінің директоры Марал Ғазизова:
– «Төлеген Тоқтаров атындағы орта мектепте» биылғы оқу жылына 158 оқушы білім алады. Оның ішінде 1-сыныпқа – 14 оқушы келді (6 ұл, 8 қыз). Өткен оқу жылымен салыстырғанда бірінші сыныпқа қабылданған балалар саны тұрақты деңгейде. Мектепте барлығы 28 мұғалім еңбек етуде. Оның ішінде 3 педагог-сарапшы, 13 педагог-модератор және 7 педагог-зерттеуші бар. Қазіргі уақытта қазақ тілі мен орыс тілі пәндерінің мұғалімдері қажет. Сондай-ақ, мектептің 10 кіші қызметкері ағымдағы жөндеу жұмыстарын толық аяқтап, жаңа оқу жылына дайындықты қамтамасыз етті.
Оқушылар толықтай оқулықтармен жабдықталды деп сеніммен айта аламыз. Қазіргі таңда 158 оқушының ішінде: көп балалы отбасынан – 65 оқушы (25 отбасы), толық емес отбасынан – 20 оқушы (16 отбасы) мектепке тіркелген. Жергілікті бюджеттен 45 оқушыға 46 228 теңгеден қаражат бөлінді. Сонымен бірге «Мектепке жол» акциясы аясында 41 оқушыға жалпы 603 900 теңге көлемінде көмек көрсетілді. Бұл іске мектеп ұжымы, ақсақалдар алқасы, жеке кәсіпкерлер мен ауылдағы мекемелер демеушілік етті. Айта кетсек, «Мектепке жол» акциясы бойынша әр аптаның жұма күні округ әкімдігіне және ауданға есеп беріліп отырады, — деген ақпараттарымен бөлісті.

АТА-АНАЛАР НЕ ДЕЙДІ?

Жаңа оқу жылы қарсаңында ауылдағы ата-аналарға да бірнеше сауал қойып, олардың әлеуметтік көмек, білм сапасы жайлы пікірлерін тыңдап қайттық.
АЛАТАУ: Мектеп тарапынан қандай көмек ала алдыңыз? Қанша балаңыз мектепке барады?
– Менің 6 балам бар, оның 4-еуі мектепте оқиды. Бір баланы толықтай жаңа оқу жылына дайындау үшін шамамен 150 мың теңге кетеді. Мемлекеттен екі балама 46 мың теңгеден көмек алдым. Басқа көмек болған жоқ. Қалғанын өз күшіммен киіндіріп жатырмын. Киімнің бағасы өте қымбат. Мысалы, бір жейде 7 500 теңге тұрады. Баланы толықтай киіндіру үшін 200 мың теңгеге жуық қаражат та кетіп қалады-ау, – дейді көп балалы ана Күміс Асан.
АЛАТАУ: Әр балаңызды мектепке дайындауға қанша қаражат жұмсадыңыз?
– Мен көп балалы анамын, мектепте үш балам оқиды. Биылғы оқу жылына балаларымды киіндіріп, мектеп формасы мен оқу құралдарына 230 мың теңге жұмсадым. Оның үстіне біршама керек-жарақ алынбай қалды. Былтырғы жылмен салыстырғанда биыл шығыным көп болды. Біз сияқты көп балалы аналар үшін қазіргі уақыт өте қиын, себебі бәрі қымбаттап кеткен. Мәселен, бір жейденің өзі 9 мың теңге тұрады. Ал мен үш балаға қалай жеткіземін? – дейді көп балалы ана Зарина Орынбек.
АЛАТАУ: Балаңызға білім беру сапасы көңіліңізден шыға ма?
– Балам 9-сыныпта оқиды. Олар енді жоғарғы деңгейге өтетіндіктен, бі-лімін қадағалау маңызды. Сабақтарға жиі қатысамын. Кейде ұстаздардың сабақ беру әдісіне көңілім толмайды. Көбіне тек кітаппен ғана жұмыс істейді. Қазіргі заманда түрлі әдістер қолдану қажет қой. Дегенмен жанын салып, жақсы түсіндіретін мұғалімдер де бар, соларға сүйсінемін. Барлық ұстаз сондай болса ғой! – дейді ата-ана Бақыт Төле.

P.S. Мемлекет әлеуметтік осал отбасылардың әр баласына 46 228 теңге бөлді дейді. Бірақ бұл қаражат бүгінгі базар бағасына жетпейді. Қағазда жеткілікті көрінгенімен, шынайы өмірде бір баланы бастан-аяқ киіндіріп, оқу құралдарын алып беруге 115 мың теңгеден аса қаражат қажет.
Қарапайым ғана мысал: қаламы – 80 теңге, дәптері – 150 теңге. Ал мектеп формасын айтсаң, бір жейденің өзі 7–9 мың теңге, костюм-шалбар, аяқ киімін қоса есептегенде шығын тіпті шарықтап кетеді. Шындығында бөлінген қаражатпен балаға толық мектеп формасы түгілі, оқу құралын әрең алып бересің.
Сонда есеп жүргізгендер қай дүкеннен сауда жасайды? Халық базардан алған затының бағасын санап, түбіртек іздеп жүр, ал қағаздағы есепшілер шынайы жағдайға көз жұма қарайды. Әсіресе, 4-5 баласын мектепке дайындайтын көп балалы отбасылар үшін бұл көмек – теңізге тамған тамшы ғана.

Балааман ҚАДЫРСЕЙІТ