Қасым-Жомарт Тоқаевтың Парламент Мәжілісінің Отырысында Сөйлеген Сөзі

Ақорда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің отырысында сөйлеген сөзін жариялады.

«ҚАСІРЕТТІ ҚАҢТАР» САБАҒЫ:

ҚОҒАМ ТҰТАСТЫҒЫ – ТӘУЕЛСІЗДІК КЕПІЛІ

Құрметті Төраға!

Құрметті Мәжіліс депутаттары!

Тәуелсіздік тарихында біз алғаш рет аса күрделі және қатерлі кезеңге тап болдық. Ел басына түскен осындай сынақты қайыспай біртұтас ел болып еңсере білдік.

Енді біз мұндай жағдайға ешқашан жол бермеуіміз қажет.

Сондықтан, еліміз душар болған ауыр қасіреттің себептерін саралап, оның салдарына нақты баға беру – алдымызда тұрған өте маңызды міндет.

Өкінішке қарай, бүгінде халық арасында осы оқиғаға байланысты түрлі қарама-қайшы, шындыққа жанаспайтын жалған ақпараттар тарап кеткенін көріп отырмыз.

Мұның, әрине, бірнеше себептері бар: кейбір азаматтарымыз ахуалды егжей-тегжей білмей тұрып, қате пікірде болса, кейбірі әдейі ақпаратты бұрмалап, жағдайды одан бетер ушықтырады.

Бірақ, бізге керегі – тек ақиқат қана.

Сол себепті, оқиғаларды мұқият зерттей отырып, айтарым: жыл басынан бері орын алған барлық жағдайлар – бір тізбектің тармақтары деуге толық негіз бар.

Ашығын айтсақ, бұл бірнеше жыл бойы алдын ала ойластырылған зұлымдықтың көрінісі. Олардың көздегені – өздерінің қатігез пиғылдарын іске асыру болғаны айдан анық.

В этом ряду находятся и беспорядки в Жамбылской области, различные провокации на межэтнической почве и другие конфликты.

Сплоченность нашего общества методично расшатывали, в том числе посредством акций протеста, согласно профессионально разработанным сценариям.

Конспиративно шла подготовка конкретных исполнителей радикальных мер.

Комитет национальной безопасности как уполномоченный орган не смог и не захотел дать четкую оценку этой подрывной работе. Не разглядел критической угрозы национальной безопасности.

Организаторам атаки оставалось найти только повод, который появился бы в любом случае.

В качестве инструмента было использовано недовольство населения из-за роста цен на автогаз.

Далее события развивались как по спирали.

На первом витке произошли митинги в ряде регионов, в частности, в Жанаозене.

На втором – подключились бандиты и мародеры.

Далее последовала «горячая» фаза уже с участием вооруженных террористов, в том числе зарубежных боевиков.

После этого стала очевидна их ключевая цель – дезорганизация институтов государственного управления, подрыв конституционного строя, в конечном итоге захват власти.

Называя вещи своими именами, и я уже заявил вчера об этом на саммите ОДКБ, против нашей страны была развязана террористическая война.

Враг показал крайнюю жестокость и готовность пойти на любые шаги.

Он сеял страх среди населения, чтобы подавить даже саму мысль о сопротивлении.

План атаки на Казахстан включал в себя целый ряд различных аспектов: военный, политический, идеологический, дезинформационный и прочие. Над подготовкой захвата власти работали профессионалы.

Коль скоро это была вооруженная агрессия со стороны международного терроризма против нашей страны, то Казахстан юридически обоснованно обратился к своим партнерам по Договору о коллективной безопасности с просьбой направить миротворческий контингент.

Необходимо понимать: на момент принятия такого решения мы могли полностью утратить контроль над Алматы, который просто был бы отдан на растерзание террористам.

Потеряв Алматы, мы потеряли бы столицу, а затем всю страну. В этом суть событий трагических январских дней.

С появлением миротворческого контингента в столице мы смогли перебросить отсюда дополнительные части спецназовцев в Алматы и спасти город.

Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымына жеке тоқталғым келеді.

Бұған қатысты түрлі қауесеттің, әсіресе, шетелде тарап жатқан жаңсақ пікірдің алдын алу қажет.

Бұл ұйым ұжымдық қауіпсіздік мәселеле-рімен айналысады.

Қазақстан – оның толыққанды құрылтай-шысының бірі.

Осы ұйымның барлық мүшелерінен жасақ-талған бітімгершілік контингенті Қазақстанға уақытша мерзімге ғана келді.  Оған жүктелген міндеттер нақты айқындалған.

Бұл – стратегиялық нысандарды күзету және ақыл-кеңес беріп, қолдау көрсету.

Лаңкестерге қарсы операцияны толығымен Қазақстанның күштік құрылымдары жүзеге асыруда.

Шын мәнінде, солардың жанкешті іс-әрекетінің арқасында төңкеріске жол берілген жоқ.

Пользуясь настоящей возможностью, хотел бы выразить сочувствие жителям городов, ставших объектами террористической агрессии.

Сегодня, когда эти «черные» дни уже позади, хочу отметить мужество бойцов спецподразделений МВД в отражении террористической агрессии.

Например, в Алматы небольшая группа полицейских две ночи подряд отбивала атаки бандитов, пытавшихся захватить здание Департамента полиции.

В критической ситуации достойно проявили себя и военнослужащие Министерства обороны и Службы государственной охраны.

Однако не все проявили верность своему долгу.

В ряде городов руководители ДКНБ, несмотря на достаточный боевой арсенал, не вступая в бой покинули служебные здания, оставив там оружие и секретную документацию.

Теперь хочу обозначить первые контуры работы, которую нам предстоит выполнить.

Первое. Необходимо успешно завершить антитеррористическую операцию.

Полностью восстановить правопорядок, чтобы наши граждане могли свободно ходить по улицам городов, поселков и аулов, работать и учиться, не опасаться за своих детей и близких.

В целом острая фаза контртеррористической операции пройдена.

Ситуация во всех регионах стабильная.

В связи с этим заявляю, что основная миссия миротворческих сил ОДКБ успешно завершена.

Через два дня начнется поэтапный вывод объединенного миротворческого контингента ОДКБ. Процесс вывода контингента займет не более 10 дней.

Второе. Следует найти и наказать всех боевиков и их пособников, причастных к преступлениям против мирных граждан.

Критически важно разобраться с теми, кто стоит за террористическими атаками.

Другой крайне важный момент: почему государство «проспало» наличие спящих ячеек боевиков и деятельность их командного пункта?

Почему на территории нашей страны оказалось так много нелегального оружия и спецсредств?

Почему не проводилась агентурная работа по выявлению и нейтрализации адептов терроризма?

Специальная следственно-оперативная группа должна качественно и в полном объеме выполнить свою работу, раскрыть все причины и детали трагедии.

Үшінші.   Қаза болған тәртіп сақшылары-ның, әскери қызметшілер мен қарапайым азаматтардың отбасына көмек көрсету – біздің қасиетті борышымыз.

Бұл мәселе менің жіті бақылауымда болады.

Тұрғын үймен, оқумен және басқа да қажетті нәрсемен қамтамасыз етеміз.

Төртінші. Қысқа мерзім ішінде қираған дүние-мүлікті қалпына келтіру керек.

Толығымен қалыпты өмірге ораламыз.

Қаржы жүйесі мен көлік саласының, азық-түлік жеткізу ісінің еш кедергісіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету қажет.

Тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің тапшылығын, бағаның негізсіз көтерілуін болдырмау маңызды.

Үкімет комиссиясы өз жұмысын бастап кетті. Ол азаматтар мен бизнеске қолдау көрсетеді.

Мемлекет қаржылай көмекпен қатар, кәсіпкерлерге басқа да қолдау түрлерін ұсынады.

Атап айтқанда, несиелер бойынша пайыздық төлемдер, айыппұл мен өсімпұл белгілеу тоқтатыла тұрады.

Бесінші. Еліміздің қауіпсіздігін нығайту және қауіп-қатердің алдын алу үшін шұғыл шараларды жүзеге асыру қажет.

Біз сарбаздарды, әскери техника мен қару-жарақты қажетті жерге жедел жеткізу үшін әскери-көлік авиациясы паркін толықтыру ісін қолға аламыз.

Мемлекеттік шекараны нығайтуымыз керек.

Көші-қон, соның ішінде ішкі көші-қон саласын тәртіпке келтіретін кез келді.

Қару-жарақ айналымын мұқият тексеріп, оны заң тұрғысынан реттеу қажет.

Шұғыл түрде қираған ғимараттар мен арнаулы техниканы жөндеп, бейнебақылау жүйесін іске қосып, құқық қорғау органдарының қызметін қалпына келтіру керек.

Особо хочу остановиться на такой стратегической задаче, как кардинальная реорганизация всей системы обеспечения национальной безопасности.

Предстоит перестроить работу наших Вооруженных сил, правоохранительных структур, органов национальной безопасности, внешней разведки.

Все они должны слаженно работать во имя одной цели – максимально эффективной защиты наших граждан, конституционного строя и суверенитета от угроз любого характера и масштаба.

Этого требуют коренные интересы нашего государства.

Для решения данной задачи необходимо сфокусироваться на следующих приоритетах.

Первое. Внести срочные коррективы в реформирование правоохранительной системы.

Мы значительно продвинулись в деле создания сервисной модели полиции и модернизации уголовного процесса.

Но нужно быть готовыми противостоять тотальным террористическим атакам.

Командованию силовых структур незамедлительно приступить к отработке боевых навыков, оснащению эффективными средствами защиты и нападения.

Второе. Укрепить количественно и качественно Национальную гвардию.

Предстоит сформировать ее новые подразделения в регионах и усилить действующие, решить вопросы с транспортным и материально-техническим обеспечением.

Увеличить численность подразделений специального назначения МВД и Национальной гвардии.

Повысить уровень боеготовности.

Дооснастить необходимыми специальными и транспортными средствами.

Увеличить оплату труда сотрудников спецподразделений всех силовых органов.

Третье. Повысить правовую защищенность полицейских.

Ужесточить ответственность за нападения на представителей власти и неподчинение законным требованиям.

Четвертое. Кардинально повысить боеспособность армии.

В кратчайший срок создать командование Сил специальных операций.

Пятое. Пересмотреть принципы организации и управления Пограничной службой.

Провести ревизию реформ, которые сместили акцент с войсковой охраны государственной границы на оперативные методы работы.

Шестое. Полностью перестроить деятельность разведывательного сообщества, включая внешнюю, военную, криминальную и финансовую разведку.

Седьмое. Обеспечить эффективную координацию между различными силовыми структурами.

Актуализировать алгоритмы действий госорганов в кризисных ситуациях, усилить межведомственную координацию.

Наладить оперативную и военно-техни-ческую совместимость всех силовых структур.

Восьмое. Обеспечить самостоятельность силовых структур при принятии решений, повысить уровень ответственности их руководителей.

Девятое. Реализовать комплекс системных мер по противодействию религиозному экстремизму.

Обеспечение благополучия и качества жизни – главная задача государства. Эти слова следует перевести в плоскость реальных дел.

Доходы всех групп населения должны расти по мере роста экономики. Это непреложная аксиома, которая в нашем случае не работает.

Созданная в стране социально-экономическая система показала достаточную эффективность в обеспечении общего роста национального дохода, но при этом является неэффективной в его распределении, и вы это хорошо понимаете и знаете.

Ключевыми выгодоприобретателями экономического роста стали финансово-олигархические группы.

Сложившиеся олигополии серьезно ограничили развитие свободного рынка и снизили конкурентоспособность страны.

Ең алдымен, еліміздің жаңа экономикалық тұғырын қалыптастыруды мықтап қолға алу қажет.

Экономикалық саясатымыздың мақсаты – айқын. Бұл – заман талабына сай әлеуметтік бағдары бар нарықтық экономика құру және дамыту.

Бұл жүйенің өзегінде қоғам алдындағы жауапкершілігін сезіне білетін кәсіпкерлеріміздің ауқымды тобы тұратыны анық. Яғни, бұл – өзінің және балаларының тағдырын Қазақстанмен ғана байланыстыратын кәсіпкерлер.

Дәл осындай кәсіпкерлер ел болашағы үшін өзіне жауапкершілік алуға дайын.

Сол себепті, кәсіпкерлікті дамыту үшін жүйелі жұмыс атқару өте маңызды.

Мен бизнеске түскен бюрократиялық салмақты айтарлықтай азайтып, оның

өсіп-өркендеуіне жол ашатын заңға қол қойдым.

Үкімет осы заңның әлеуетін нақты іс жүзінде пайдалануы қажет.

Әділ бәсекелестік біздің экономика үшін басты талапқа айналуға тиіс.

Бүгінде бағаны ымыраласа отырып белгілеу қалыпты нәрсеге айналды.

Мемлекеттік және квазимемлекеттік сектордың сатып алу саласында картельді келісімдер жасасу кеңінен тарап кетті.

Мысалы, Мен былтыр фармацевтика нарығындағы картельді ретке келтіруді тапсырдым.

Бірақ, кейбіреулер заңнамадағы кемшіліктерді желеу етіп, бұл жұмысты аяқсыз қалдыруға тырысуда.

Сондықтан, картельді келісімдер жасасты деген күдік болған жағдайда мемлекеттік сатып алуға қатысушыларды тексеруге тыйым салу туралы мораторийдің күшін жоюды тапсырамын.

Келесі мәселе. Жылдан жылға біздің азаматтарымыз бен кәсіпкерлеріміз жанар-жағар май өндіру және оны бөліп-тарату жүйесінің ашық болмауынан зардап шегіп келеді.

Тіпті, жанар-жағар май бағасын жарты жыл бойы қолдан реттеуге мәжбүр болып отырмыз.

Осы кезеңде Бас прокуратура Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігімен, сондай-ақ Энергетика министрлігімен бірлесіп, осы саладағы жұмыстарды ретке келтіруге, оны реформалау үшін кешенді ұсыныстар әзірлеуге тиіс.

Егер бұл жұмыс бір жолға қойылмаса, жанар-жағар май бағасын реттеу жүйесі сақталады.

Келесі мәселе – «Самұрық-Қазына» қоры қызметінің тиімділігі.

Бүгінде бұл қордың активі еліміздің ішкі жалпы өнімінің

60 пайызына жуықтайды.

Яғни, осы ұйымның тиімді қызметі бүкіл экономикамызды өркендетуге тікелей әсер етеді.

Қордың КЕГОК, Қазақгаз және Қазақстан темір жолы сияқты инфрақұрылымдық компаниялары экономикамыздың барлық дерлік секторының тиімділігін айқындайды.

Осы тұста, қор өзінің негізгі міндетін орындап отыр ма, яғни ұлттық байлықты еселей алды ма деген орынды сұрақ туындайды.

Қомақты жалақы алатын қызметкерлері, директорлар кеңесі немен айналысады?

Қызметі өте қымбат консалтинг компанияларын және шетелдік мамандарды жұмысқа тартқаннан пайда бар ма?

«Самұрық-Қазына» қоры еліміздің стратегиялық активтерін басқару ісінде басты рөл атқарады.

Сондықтан, Үкіметке Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігімен бірлесіп, квазимемлекеттік секторды түбегейлі реформалау үшін ұсыныстар әзірлеуді тапсырамын.

Егер Қорды реформалау мүлдем мүмкін болмаса, ондай құрылымның экономикамызда болмағаны жөн.

* * *

Экономикалық өсім мемлекеттің экономикадағы үлесін азайтумен тығыз байланысты.

Бірақ, жекешелендіру жүйелі және ашық жүргізіліп жатқан жоқ.

Атап айтқанда, бәсекелестік ортаға берілуге тиіс активтерді іріктеу тәсілдері айқындалмаған. Оны шұғыл әзірлеу қажет.

Үкіметке Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігімен бірлесіп, тиісті Мемлекеттік комиссияның жекешелендіруге қатысты шешімдерінің толық ашық әрі айқын болуын қамтамасыз етуді тапсырамын.

Экономиканы әртараптандыру – күрделі міндет.

Әр тараптандыру болмаса, азаматта-рымыздың әл-ауқатын арттырып, тұрақты жұмыс орындарын ашу мүмкін емес.

Бұл жұмыстың басты бағыты – өңдеу өнеркәсібін дамыту. Дегенмен, ел экономикасындағы өңдеу өнеркәсібінің үлесі айтарлықтай өсті деп айтуға келмейді.

Біз әлі күнге дейін бірқатар өнім түрінен импортқа тәуелдіміз.

Жыл өткен сайын еліміздің төлем балансында өткір тапшылық байқалуда.

Алюминийден, мыстан жасалған дайын бұйымдар және машина жасау саласына қажетті жабдықтар әлі күнге дейін шетелден әкелінеді.

2020 жылдың қорытындысы бойынша тек мұнай-газ және тау-кен машина жасау саласының импорты 4 миллиард доллардан асты.

Әлде еліміздегі кейбір адамдар  ахуалдың дәл осындай күйде болуына мүдделі ме?

Үкімет бүкіл өнеркәсіп саласына терең талдау жұмысын жүргізуге тиіс.

Шикізат қорын, құзіреттері мен экономикалық тиімділікті ескере отырып, бәсекеге қабілетті секторларды анықтау керек.

Жүргізілген талдаудың негізінде нақты жобаларды әзірлеп, инвесторларды тарту қажет.

Бұл – Үкіметтің жаңа құрамының алдында тұрған басты міндеттердің бірі.

Далее. У предпринимателей и в целом в обществе множество вопросов вызывает деятельность компании, которая называется «Оператор РОП».

Дошло до того, что было организовано некое общественное движение против этой частной компании.

Поручаю Правительству принять меры по прекращению утилизационного сбора и распоряжения утилизационным сбором ТОО «Оператор РОП».

Этим должна заниматься государственная организация, как в зарубежных странах.

 * * *

Ауыл шаруашылығына ерекше назар аудару керек.

Үкімет тұқыммен, жем-шөппен, тыңайтқышпен қамтамасыз ету мәселелерін және егін егу науқанын қатаң бақылауда ұстауға тиіс.

Субсидияны тұрақты беруге қатысты мәселе жиі көтеріледі.

Мен бұған дейін субсидиялау тәсілдерін қайта қарау қажеттігі туралы тапсырма берген болатынмын.

Бұл жұмыс қысқа мерзім ішінде атқарылуға тиіс.

Біз субсидия алуды жеңілдетуге, оның қолжетімді болуын және ашықтығын қамтамасыз етуге тиіспіз.

Жуырда болған заң бұзушылықтардың қайталануына жол бермеу маңызды.

Алдағы үш жылда азық-түлік қауіпсіздігі мәселесін түбегейлі шешу қажет.

Бұл Үкімет пен әкімдердің алдында тұрған негізгі басымдық екеніне айрықша назар аударамын.

Егер нарықта азық-түлік тауарлары мол болмаса, инфляцияны ұстап тұруға ешқандай шара көмектеспейді.

Қаржы жүйесінің тұрақтылығы ұлттық экономиканы одан әрі дамытудың кепілі екені белгілі.

Экономика өсіп, халықтың табысында алшақтық пайда болғандықтан, тұтыну несиелері айтарлықтай артты.

Оның мөлшері бизнесті несиелеу көлемінен асып кетті.

Халық қазіргі уақытта көп несие алып жатыр.

Осыны ескерсек, бұл қаржы нарығын құбылтып, әлеуметтік тұрақсыздық қаупін тудыруы мүмкін.

Үкімет жеке тұлғалардың банкроттығы туралы заң жобасын әзірлеуді бастады.

Бірақ, бұл тығырықтан шығатын жол емес.

Ең алдымен, шектен тыс қарыздың көбеюін болдырмау қажет.

Сондықтан, Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігіне Ұлттық банкпен бірлесіп, пруденциалды реттеу тетіктері арқылы нақты әрі жедел шешім қабылдауды тапсырамын.

* * *

 Поручаю Премьер-министру в течение трех недель подготовить Программу действий Правительства на 2022 год. Рассмотрим ее на расширенном заседании Правительства в начале февраля.

Поручаю Правительству разработать для данных регионов отдельные направления в рамках программ «Ауыл – Ел бесігі», «Дорожной карты бизнеса» и других.

* * *

Следует усовершенствовать систему отбора кадров на государственную службу, убрать излишние препоны и барьеры для поступления.

Реальным принципом приема и продвижения по службе должен стать принцип «меритократии».

Государственная служба должна быть открыта любому казахстанцу.

Следует также упростить порядок «выхода» из государственной службы.

Некоторые безынициативные чиновники могут просиживать штаны годами в своих кабинетах. Они не дают расти молодым и перспективным ребятам, снижают эффективность госаппарата. С такими чиновниками надо легко прощаться, хотя, что касается государственного аппарата, институциональная память чиновников имеет очень большое значение. Нельзя просто так, «чохом», заменять всех чиновников на молодых.

Здесь должен быть абсолютно разумный подход. Если человек справляется в свои 60 лет с работой, обладает институциональной памятью, очень полезен для государственной службы, его ни в коем случае увольнять нельзя. То есть здесь должен присутствовать разумный, дифференцированный подход.

Поручаю Правительству и Агентству по делам госслужбы разработать и внедрить соответствующие механизмы.

Мною инициирован проект «Президентский молодежный кадровый резерв». Это социальный лифт для перспективной молодежи и в то же время механизм формирования нового мышления, внедрения новых подходов в работе госаппарата. Эта практика будет продолжена.

Необходимо констатировать, что в целом эффективность диалога чиновников с гражданами по-прежнему низка. Руководители госорганов не умеют, а порой и боятся общаться с народом.

Члены Правительства должны регулярно выезжать в регионы, а акимы регионов обязаны проводить постоянные встречи с жителями каждого населенного пункта.

Еще одна проблема – тотальная бюрократия.

Она справедливо формирует у граждан представление о госаппарате как медлительной, равнодушной машине.

Бюрократия – одна из главных причин некачественной реализации реформ.

От этой болезни предстоит излечиться всем нам.

Приоритетом должно стать содержание, а не форма. Отчет ради отчета и контроль ради контроля должны уйти в прошлое.

Конечный результат важнее процесса. Все процессы, неоправданно усложняющие и замедляющие реальные решения, должны быть ликвидированы.

Сегодня госорганы ориентированы не на содержательную реализацию поручения, а на его бюрократическое исполнение.

Готовятся документы – образцовые по форме, но выхолощенные по содержанию.

Несмотря на интеграцию ключевых информационных систем, госорганы по-прежнему плодят макулатуру и бессмысленную переписку.

Данные информационных систем государственных органов следует признать официальными и не требующими бумажного переподтверждения. В противном случае, зачем мы вводим цифровизацию? Цифровизация – это ведь не модная игрушка. Она должна практически функционировать, быть полезной с точки зрения исполнения функций госаппарата.

Большинство совещаний нужно проводить в онлайн-формате.

Эти и другие меры по кардинальной дебюрократизации госаппарата будут отражены в отдельном Указе.

В функционале Агентства по стратегическому планированию и реформам и Агентства по делам государственной службы следует предусмотреть конкретные функции мониторинга и реализации мер по дебюрократизации и повышению эффективности госаппарата.

Благополучие граждан и их социальное самочувствие должны быть главными и всегда находиться в фокусе внимания государства.

Пора завершать игру с цифрами и переходить к реальным делам. Зачастую госорганы любят маскировать ситуацию терминами вроде «продуктивных самозанятых», «неформальной занятости».

В результате многие люди остаются «один на один» с безработицей и социальной незащищенностью.

Это требует качественного обновления социально-трудовой сферы.

В этих целях следует принять комплекс следующих мер.

Разработать программу повышения доходов населения.

Работа должна быть точной и адресной. На каждом управленческом уровне следует установить конкретные показатели снижения бедности.

Предстоит выявить реальное количество граждан, нуждающихся в трудоустройстве.

Поручаю Правительству совместно с «Атамекен» в двухмесячный срок принять программу по повышению доходов населения.

Правительству следует обеспечить своевременное принятие Социального кодекса.

В рамках данного документа мы должны адаптировать социальную политику под новые реалии с учетом вызовов пандемии и накопившихся проблем.

Социальный кодекс должен стать ключевым элементом нового «общественного договора».

Особое внимание следует уделить снижению безработицы, особенно молодежной.

Выпускники вузов, колледжей, особенно молодежь без образования не всегда имеют возможность трудоустроиться на постоянные рабочие места. Это мы хорошо знаем. Выживают, перебиваясь случайными заработками.

Некоторые в поисках дохода могут переступить закон.

Поручаю Правительству рассмотреть возможность увеличения продолжительности участия и размера оплаты труда по проектам «Молодежная практика» и «Первое рабочее место».

Особое внимание следует уделить выделению целевых грантов для молодежи из густонаселенных регионов страны.

Для построения новой экономики важно повышение конкурентоспособности вузов.

Недавно в Казахстане начали открываться филиалы ведущих зарубежных вузов. В скором времени планируется открытие филиалов передовых технических вузов России.

Считаю необходимым к 2025 году открыть в нашей стране не менее 5 филиалов авторитетных зарубежных университетов.

Далее. Важнейшим вопросом остается социальная справедливость. Казахстан по Конституции – социальное государство.

Государством делается немало. Более 50 % расходов республиканского бюджета – расходы социального характера. Но этого недостаточно.

У нас есть Национальный фонд – это финансовая опора страны.

Сегодня же я поручаю создать общественный социальный Фонд «Қазақстан халқына».

Он будет заниматься решением реальных проблем в сфере здравоохранения, образования, социальной поддержки.

Например, помощью детям с редкими заболеваниями. Ведь для большинства семей расходы на лечение попросту неподъемны.

Будем строить спортивные объекты для детей в городах, районах, поселках, селах. Окажем содействие способным детям. Поддержим культуру. Поможем Алматы оправиться от страшной трагедии.

Из средств этого Фонда мы поддержим семьи погибших полицейских и военнослужащих.

И это лишь отдельные примеры.

Подчеркну: это не фонд Президента, Правительства или какого-либо другого государственного органа. Это фонд всех казахстанцев, народный фонд.

Он не будет функционировать при Администрации или Правительстве.

Будет создан авторитетный наблюдательный совет, назначен честный и ответственный руководитель.

Прошедшие события обнажили острые проблемы, существующие в нашем обществе.

Нападения на наши города, родных и близких показали, насколько хрупкими оказались главные ценности нашего государства – мир и стабильность.

Мы должны четко понимать, что государство и граждане – это единое целое. Эти понятия неделимые, особенно когда речь идет о безопасности страны.

Баса назар аударуды қажет ететін тағы бір мәселе бар.

Көптеген жас азаматымыз Қарулы күштер қатарында әскери борышын өтеуден қашады.

Әскери билетке ие болу жастардың мақтанышын тудырмайды және Отанға қызмет етудің белгісі саналмайтын болды.

Армия қатарында қызмет ету, құқық қорғау саласында жұмыс істеу – айрықша миссия.

Бұл – Отан үшін жанын салуға бел буған азаматтардың саналы таңдауы.

Жастарымызды әскери борышын өтеуге қалай ынталандыруға болатынын біз бүкіл қоғам болып ойластыруымыз керек.

Біз – мықты халықпыз.

Төл тарихымызда талай жаугершілік заманды, ашаршылықты және басқа да алапат қиындықты бастан өткердік.

Соңғы күндердегі қайғылы оқиғалар біз үшін тағы бір сынақ болды. Оны еңсеріп, бұрынғыдан да мықты боламыз.

В целом, назрела необходимость трансформации взаимоотношений между государством и обществом.

Нужен новый формат общественного договора.

Казахстан продолжит курс политической модернизации. Это моя принципиальная позиция.

В политической сфере сделано немало.

Мною было выдвинуто четыре пакета политических реформ, в рамках реализации которых принято более

10 законов. И в этом плане я благодарен депутатам Мажилиса и Сената за очень оперативную и качественную работу.

Заработало новое по сути законодательство о митингах.

Снижен регистрационный барьер для создания партий и порог их прохождения в Парламент.

Расширено представительство женщин и молодежи в Мажилисе и маслихатах.

Қадірлі отандастар!

Қиын күндер артта қалды.

Осы сәтте ел тағдыры үшін ұйыса білген бүкіл халқыма шынайы ризашылығымды білдіремін!

Бәріміз бұл оқиғадан сабақ алуымыз керек.

Ең бастысы, береке-бірлікті, тыныштық пен тұрақтылықты сақтауымыз қажет.

Енді, Қазақстанда дамудың жаңа кезеңі басталады.

Бұл шынайы жаңару кезеңі болады.

Егемен елімізді бірге өркендетейік!

Халқымыз үшін Тәуелсіздік бәрінен қымбат.

Жаңа Қазақстанды Бірге құрайық!

(Қысқартылып алынды).